ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نام گروهی متشکل از ۲۰۰ ویروس شناخته‌شده است. این ویروس ‌ها دارای DNA  بوده و سلول‌های پوست یا مخاط را آلوده می‌کند. عفونت با این ویروس بسیار مسری بوده و تقریباً همه افراد فعال جنسی در مقطعی از زندگی خود به این عفونت مبتلا می‌شوند. ابتلا به این ویروس‌ها در بیشتر افراد بدون علامت بوده و ایجاد مشکل نمی‌کنند. در واقع در ۹۰٪ از افراد، سیستم ایمنی ویروس HPV را طی 1 یا 2 سال از بدن پاک می‌کند بدون اینکه اثرات ماندگاری باقی بماند. با این حال عفونت ماندگار با برخی از ژنوتیپ‌هایHPV  با سرطان‌های دهانه رحم، ناحیه تناسلی-مقعدی و سر و گردن مرتبط هستند. براساس برآوردها در سال ۲۰۱۹ میلادی، عفونت HPV عامل 620 هزار مورد ابتلا به سرطان در زنان و 70 هزار مورد سرطان در مردان شده است. سرطان گردن رحم با حدود ۶۶۰,۰۰۰ مورد جدید و تقریبا ۳۵۰,۰۰۰ مرگ در سراسر جهان، چهارمین علت شایع سرطان و مرگ‌ومیر ناشی از آن در زنان در سال ۲۰۲۲ میلادی بوده است. برخی ژنوتیپ‌های کم خطرHPV  باعث ایجاد زگیل‌های تناسلی می‌شوند و می‌توانند باعث عوارض قابل توجهی شوند.

استفاده از کاندوم در رابطه جنسی، ختنه مردان و عدم مصرف سیگار یا ترک آن شانس ابتلا به عفونت‌های HPV  را کاهش می‌دهد. واکسیناسیون پیشگیرانه علیه HPV می‌تواند از بروز عوارض ناشی از عفونت HPV از جمله سرطان‌ها جلوگیری کند. واکسن ممکن است به صورت یک یا دو دُز تزریق شود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند باید دو یا سه دُز دریافت کنند. علاوه بر این، غربالگری HPV و شناسایی و درمان ضایعات پیش‌سرطانی روشی مؤثر برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. با افزایش پوشش غربالگری دهانه رحم در کشورهای با درآمد کم‌ و متوسط ، موارد بیشتری از سرطان مهاجم دهانه رحم، به ویژه در جمعیت‌هایی که قبلاً غربالگری نشده بودند، شناسایی خواهد شد. بنابراین، راهبرد‌های ارجاع و درمان باید به موازات خدمات پیشگیری اجرا و گسترش یابند. در حال حاضر درمان کاملا موثری برای عفونت HPV وجود ندارد اما برای زگیل‌های تناسلی، ضایعات پیش‌سرطانی و سرطانی ناشی از HPV روش‌های درمانی مثل فریز کردن، سوزاندن یا جراحی موجود است.

با توجه به بار جهانی بیماری سرطان دهانه رحم ناشی از ویروس HPV، مجمع جهانی بهداشت راهبرد جهانی برای تسریع در حذف این سرطان را تصویب کرد که شامل اهداف زیر است:

• واکسیناسیون کامل ۹۰ درصد دختران با واکسن HPV تا سن ۱۵ سالگی
• انجام غربالگری برای ۷۰ درصد زنان تا ۳۵ سالگی و تکرار آن تا ۴۵ سالگی
• درمان ۹۰ درصد از زنان با ضایعات پیش‌سرطانی و یا سرطان تهاجمی دهانه رحم

پیشگیری از ضایعات پیش‌سرطانی و سرطان‌های مرتبط با HPV همچنین بخشی کلیدی از استراتژی بخش سلامت جهانی سازمان جهانی بهداشت در مورد HIV، هپاتیت و بیماری‌های مقاربتی (۲۰۲۲–۲۰۳۰ میلادی) است و تصویب‌نامه سال ۲۰۲۱ در زمینه بهداشت دهان و دندان نیز شامل اقداماتی در مقابله با سرطان‌های دهان و گلو می‌شود.

سمینار علمی دو روزه پاپیلوماویروس و سلامت خانواده با مشارکت جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، سازمان نظام پزشکی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، انجمن متخصصین زنان و زایمان ایران- شاخه خراسان و شبکه بیماری‌های ویروسی ایران در روزهای پنج‌شنبه و جمعه 8 و 9  خرداد 1404 در مشهد مقدس برگزار می‌شود. در این سمینار بنا داریم با اراده سخنرانی توسط اساتید برجسته و شاخص دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور و همچنین با استفاده از تجارب گرانقدر آنان گامی موثر در ارتقای دانش و مهارت گروه‌های پزشکی در زمینه پیشگیری، تشخیص و مراقبت HPV برداریم.